Μια ισχυρή ανοσολογική απάντηση στον νέο κορωνοϊό είναι καλά νέα για την ικανότητά μας να αναπτύξουμε ένα εμβόλιο.
Ένα από τα βασικά μυστήρια γύρω από τον νέο κορωνοϊό είναι εάν τα άτομα που αναρρώνουν από τον COVID-19 αναπτύσσουν διαρκή ανοσία που θα τους προστατεύσει από το να μολυνθούν εκ νέου στο μέλλον. Θα χρειαστεί ακόμη καιρός μέχρι να μπορέσουμε να απαντήσουμε με βεβαιότητα σε αυτήν την ερώτηση. Ωστόσο, μια αναφορά δημοσιεύθηκε στις 14 Μαΐου στο περιοδικό Cell προσφέρει ορισμένα ενθαρρυντικά σημάδια σχετικά με το πώς το ανοσοποιητικό μας σύστημα ανταποκρίνεται στον SARS-CoV-2, τον ιό που προκαλεί το COVID-19.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το ανοσοποιητικό σύστημα ανταποκρίνεται στον νέο κορονοϊό με πολλούς τρόπους. Είναι σημαντικό ότι παρατήρησαν ότι οι άνθρωποι που αναρρώνουν από τον COVID-19 φέρουν ανοσοκύτταρα στο αίμα τους που ονομάζονται Τ κύτταρα και στοχεύουν τον νέο κορωνοϊό. Τα Τ κύτταρα αποτελούν βασικό συστατικό της ικανότητας του ανοσοποιητικού συστήματος να αποκρούει μολυσματικές ασθένειες. Όταν αντιμετώπισαν θραύσματα του SARS-CoV-2, τα Τ κύτταρα αναγνώρισαν τον ιό και ξεκίνησαν τη δράση τους.
«Συνολικά πιστεύω ότι τα ευρήματά μας είναι πολύ καλά νέα και ευτυχώς συμβαδίζουν με αυτό που θα περιμέναμε για μια ιογενή λοίμωξη, ειδικά σε έναν φυσιολογικό πληθυσμό που φαίνεται να τα πάει καλά και δεν παθαίνει σοβαρή ασθένεια», λέει ο Sydney Ramirez, ιολόγος και λοιμωξιολόγος στο Ινστιτούτο Ανοσολογίας La Jolla και στη Σχολή του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο. Φάρμακο. «Είναι εικασίες σε αυτό το σημείο, αλλά μας κάνει να πιστεύουμε ότι θα δούμε προστατευτική ασυλία γιατί [η ανοσοαπόκριση] μοιάζει με αυτό που βλέπουμε με… καλύτερα μελετημένους ιούς που υπάρχουν μακρύτερα."
Αυτά τα αποτελέσματα «δεν είναι απροσδόκητα αλλά πολύ καθησυχαστικά», λέει η Paula Cannon, καθηγήτρια μοριακής μικροβιολογίας και ανοσολογίας στην Ιατρική Σχολή Keck του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες που δεν ασχολήθηκε με την έρευνα.
«Είναι ένας ασυνήθιστος ιός - φαίνεται να προκαλεί μια πολύ τυπική και κλασική ανοσολογική απόκριση και ο τύπος της ανοσολογικής απόκρισης που αναπτύσσεται σε μολυσμένους ανθρώπους μας δίνει ένα σχέδιο για…ένα εμβόλιο», λέει. «Τα αποτελέσματα ήταν αυτά που νομίζω ότι θα περίμεναν και θα ήλπιζαν οι προγραμματιστές εμβολίων».
Για το πείραμα, η Ramirez και οι συνεργάτες της συνέλεξαν δείγματα αίματος που δόθηκαν από 20 ενήλικες που είχαν αναρρώσει από σχετικά ήπιες περιπτώσεις COVID-19 και τους είχαν εκθέσει σε πρωτεΐνες από το SARS-CoV-2. Είδαν ότι και οι 20 αιμοδότες είχαν παραγάγει αντισώματα —πρωτεΐνες που αναγνωρίζουν και βοηθούν στην καταπολέμηση παθογόνων που είχε συναντήσει το σώμα στο παρελθόν— κατά του SARS-CoV-2. Αυτά περιελάμβαναν το είδος των αντισωμάτων που συνήθως συνδέονται με τη μακροχρόνια ανοσία στους ιούς, λέει ο Ramirez.
Αυτή και η ομάδα της εντόπισαν επίσης δύο τύπους Τ-λεμφοκυττάρων που εμφανίστηκαν σε δράση όταν οι ιικές πρωτεΐνες ήταν κοντά. Όλοι οι αιμοδότες έφεραν «βοηθητικά» Τ κύτταρα, τα οποία διεγείρουν το ανοσοποιητικό σύστημα και βοηθούν τα ανοσοποιητικά κύτταρα που παράγουν αντισώματα. Περίπου το 70 τοις εκατό των δοτών είχαν «δολοφονικά» Τ κύτταρα, τα οποία αναζητούν και καταστρέφουν κύτταρα που έχουν μολυνθεί από τον ιό.
Ενώ τα Τ κύτταρα αντέδρασαν πιο έντονα στην πρωτεΐνη ακίδας, αναγνώρισαν επίσης αρκετές άλλες πρωτεΐνες από τον SARS-CoV-2. «Η ακίδα είναι πραγματικά μια φανταστική πρωτεΐνη γιατί είναι σε θέση να ενεργοποιήσει τόσο τις ανοσολογικές αποκρίσεις αντισωμάτων όσο και τα Τ κύτταρα ανοσολογικές αποκρίσεις», λέει η Alba Grifoni, ανοσολόγος στο Ινστιτούτο La Jolla και ένας άλλος συν-συγγραφέας του νέου έρευνα. «Όμως και άλλες πρωτεΐνες φαίνεται να παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανοσολογική απόκριση».
Ο Ραμίρεζ συμφωνεί. «Είμαστε διαβεβαιωμένοι ότι βλέπουμε μια τόσο ισχυρή απάντηση στην ακίδα. υπάρχει ελπίδα ότι αυτά τα εμβόλια θα λειτουργήσουν», λέει. «[Αλλά] μπορούμε να δούμε ότι δεν μιμείται εντελώς τη φυσική μόλυνση να εστιάζουμε μόνο στην πρωτεΐνη ακίδας».
Η πλειονότητα των υποψηφίων εμβολίων που βρίσκονται υπό ανάπτυξη για τον COVID-19 έχουν σχεδιαστεί για να προκαλούν μια ανοσολογική απόκριση έναντι της πρωτεΐνης ακίδας του ιού. Δύο τέτοια εμβόλια δημιουργήθηκαν από τη Μασαχουσέτη εταιρεία βιοτεχνολογίας Moderna και ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης δοκιμάζονται σε ανθρώπους. Η νέα μελέτη δείχνει ότι οι προγραμματιστές εμβολίων βρίσκονται στο σωστό δρόμο, λέει ο Cannon. «Μας λέει ότι… η έμφαση στην πρωτεΐνη ακίδας δεν ήταν άστοχη».
Ωστόσο, τα ευρήματα αυξάνουν επίσης την πιθανότητα τα εμβόλια κατά του COVID-19 να είναι πιο αποτελεσματικά εάν περιλαμβάνουν πολλαπλά συστατικά του ιού. Ένα παράδειγμα αυτού του είδους εμβολίου αναπτύσσεται από την εταιρεία Sinovac Biotech με έδρα το Πεκίνο. Το εμβόλιο περιλαμβάνει μια αδρανοποιημένη ή «σκοτωμένη» εκδοχή του ιού και έχει προστάτευσε επιτυχώς τους μακάκους ρέζους από μόλυνση.
Η Ramirez και οι συνεργάτες της ερεύνησαν επίσης πώς ήταν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος από αποθηκευμένα δείγματα αίματος που συλλέχθηκαν μεταξύ 2015 και 2018 -πολύ πριν εμφανιστεί ο νέος κοροναϊός στη σκηνή- αντέδρασαν στον ιό πρωτεΐνες. Περιέργως, όταν ήρθαν αντιμέτωποι με τον νέο κορωνοϊό, ενεργοποιήθηκαν τα βοηθητικά Τ κύτταρα από περίπου τους μισούς αιμοδότες. Οι ερευνητές εικάζουν ότι τα άτομα που έδωσαν αυτά τα δείγματα αίματος είχαν στο παρελθόν μολυνθεί από άλλα μέλη του οικογένεια κορωνοϊών που προκαλεί συνήθως κοινά κρυολογήματα και ανέπτυξε μια ανοσολογική απόκριση που θα μπορούσε επίσης να αναγνωρίσει τον SARS-CoV-2 ως εχθρός.
«Το γεγονός ότι κάποιος που δεν έχει δει ποτέ τον ιό είναι ήδη σε θέση να αναγνωρίσει ένα κομμάτι του, αυτό είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον και ίσως αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια πιο προστατευτική ανοσολογική απόκριση», είπε ο Grifoni λέει. «Αυτό υποδηλώνει επίσης ότι ίσως οι δότες που έχουν μια πολύ ισχυρή ανταπόκριση ενάντια στο κοινό κρυολόγημα [τους κοροναϊούς] μπορεί να ανταποκριθούν καλύτερα ή διαφορετικά στο εμβόλιο».
Υπάρχουν περιπτώσεις όπου τα άτομα που νικούν ορισμένους ιούς έχουν πλεονέκτημα έναντι παρόμοιων εχθρών. Κατά την πανδημία της γρίπης των χοίρων το 2009, νεότεροι χτυπήθηκαν πιο δυνατά από τη νόσο από τους ηλικιωμένους που μπορεί να είχαν αντιμετωπίσει παρόμοια στελέχη γρίπης νωρίτερα στη ζωή τους.
Ωστόσο, προσθέτει, υπάρχει επίσης μια πιθανότητα η προηγούμενη έκθεση σε παρόμοιους κοροναϊούς να αφήσει ένα άτομο πιο ευάλωτο σε μελλοντική μόλυνση. Τα άτομα που αντιμετωπίζουν έναν τύπο ιού του δάγκειου πυρετού είναι πιο πιθανό να αρρωστήσει βαριά εάν αργότερα μολυνθούν από διαφορετικό ιό του δάγκειου πυρετού. Ενώ αυτού του είδους η ανοσολογική απόκριση είναι ασυνήθιστο, θα χρειαστούν περαιτέρω μελέτες για να καθοριστεί εάν και πόσο πριν η έκθεση στον κορονοϊό του κοινού κρυολογήματος μπορεί να επηρεάσει την ανοσολογική απόκριση ενός ατόμου στον SARS-CoV-2 ή σε έναν COVID-19 εμβόλιο.
Ένας από τους περιορισμούς της νέας μελέτης είναι ότι οι ερευνητές εξέτασαν μόνο δείγματα αίματος από άτομα με ήπιες περιπτώσεις COVD-19. Η ομάδα συνεργάζεται τώρα με εργαστήρια σε όλο τον κόσμο για να διερευνήσει πώς η ανοσολογική απόκριση σε Ο SARS-CoV-2 διαφέρει μεταξύ των ατόμων με ασυμπτωματικές, ήπιες και σοβαρές ασθένειες και για την παρακολούθηση του αν αλλάζει στο περασμα του χρονου.
Ενώ τα νέα ευρήματα δεν μπορούν να επιβεβαιώσουν ότι τα άτομα που κολλούν COVID-19 συνεχίζουν να αναπτύσσουν προστατευτικά, μακροπρόθεσμη ανοσία, λέει ο Cannon, προτείνουν ότι ένα εμβόλιο για τον νέο κορονοϊό θα πρέπει να είναι πολύ εφικτός.
«Είμαι εντυπωσιασμένος με το πόσο γρήγορα και διεξοδικά μπορούμε να πάρουμε ένα στιγμιότυπο του τι κάνει το ανοσοποιητικό σύστημα σε μια κανονική λοίμωξη COVID», λέει. «Ήταν εντυπωσιακό για το πόσο συνεπείς ήταν οι παρατηρήσεις και από τους 20 [δότες], κάτι που [μου δίνει] πεποίθηση ότι αυτός είναι ένας αρκετά τυπικός ιός όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται και ανταποκρίνεται από το ανοσοποιητικό Σύστημα."
